Wanneer is iets nu precies een probleem?
We lopen allemaal dagelijks tegen “problemen” aan! Nu zul je misschien denken, dat valt wel mee…. Mogelijk is een betere vraag of we ons wel bewust zijn van de problemen waar we tegenaan lopen? En in veel gevallen weet je misschien niet zo goed hoe je het dan moet aanpakken en laat je het probleem onbewust bestaan.
Als we dat altijd doen met de problemen waar we tegenaan lopen dan bestaat er een kans dat we daar toch ook steeds stress van ervaren. Bewust of onbewust. Het mooie is dat we het uit de weg ruimen van een probleem in eigen hand hebben! Het is vaak vrij eenvoudig om ze op te lossen maar zeker niet altijd gemakkelijk.
Wel is het zo dat in de verandering de oplossing ligt van onze problemen. De mens blijkt in de praktijk vaak een gewoontedier te zijn dat niet graag verandert en dat maakt het lastig. We moeten dan vaak ook naar “negatieve” aspecten van ons functioneren kijken en dat kan confronterend zijn.
Of we zoeken de oorzaak van een probleem in iets wat buiten onszelf ligt. Iets externs… Vaak zullen we de oorzaak zoeken in de context. In iets anders of iemand anders. Het kan natuurlijk zo zijn dat dat een rol speelt maar jij bent de enige die dit kan veranderen of er bewust van worden en daarmee het probleem uit de weg kan ruimen.
Maar hoe doe je dat dan? Er bestaat een vrij eenvoudig model om een probleem in kaart te brengen en vervolgens het probleem ook te laten verdwijnen. Ik neem jullie mee in het model!
Laten we beginnen bij wanneer iets nu eigenlijk een probleem is! Wat voorbeelden:
je hebt iets besteld op internet en het blijkt totaal niet te voldoen aan je verwachtingen = een probleem!
Het gaat niet goed met je bedrijf, je omzet loopt in het eerste kwartaal flink terug = een probleem!
Je kind gedraagt zich altijd lastig als jullie naar de supermarkt gaan = een probleem!
Iets wat alle problemen met elkaar gemeen hebben: WE WILLEN ER VANAF!
Problemen zijn namelijk vervelend. Het eerste wat we vaak willen doen is ze proberen op te lossen maar dat is niet altijd nodig om ervan af te komen. Je kunt namelijk de feiten van een probleem niet altijd veranderen!
Vb: Henk moet op de fiets naar het station om vervolgens de trein te nemen naar een belangrijke afspraak. Eenmaal buiten blijkt zijn fiets gestolen te zijn. Eerste gedachte: nu ga ik nooit die trein halen om op tijd te zijn = een probleem! Eenmaal op het station, later dan verwacht, blijkt de trein vertraging te hebben en haalt hij alsnog de afspraak. Het probleem is verdwenen omdat Henk besloot toch de feiten de onderzoeken. De feiten veranderen en daarmee het probleem op lossen was hier niet mogelijk. Maar door het te onderzoeken is zijn beleving veranderd en is het probleem voor hem verdwenen.
Wij denken nogal eens dat er een probleem is terwijl het er dus bij nader onderzoek helemaal niet hoeft te zijn!
Vb: De broek die je online besteld hebt in maat L en geleverd wordt in maat M is misschien wel een groot uitgevallen maat M en blijkt bij nader inzien toch te passen! Daar kom je achter door de feiten te onderzoeken en de broek te passen. Of het is wel een echte maat L maar het blijkt dat je zelf bent afgevallen en de broek past toch.
Maar wanneer is iets nu eigenlijk een probleem? Ten eerste is een probleem niet voor iedereen een probleem. Als jij op vakantie bent en het regent en je kunt daardoor niet lekker naar het strand dan is dat een probleem. Terwijl de lokale boer blij is dat het een keertje regent voor de uitgedroogde grond. Voor jou een probleem, voor de boer niet!
Regen is dus geen probleem per definitie, het is pas een probleem als iemand er een probleem mee heeft. Er is dus altijd ook een PROBLEEMHEBBER!
En daarbij is het altijd de verantwoordelijkheid van de probleemhebber om het probleem te laten verdwijnen. Daarom ben je ook altijd zelf verantwoordelijk voor je problemen! Diegene moet bedenken wat de meest bevredigende manier is om het probleem uit de weg te ruimen. Buitenstaanders hebben daar in principe niets over te zeggen.
Een probleem kun je heel erg feitelijk zien. Problemen overkomen je, daar kies je niet voor, je plant ze niet. Je loopt er tegenaan. In eerste instantie ervaar je het als iets wat ongewenst is, niet als een mogelijkheid maar als een bedreiging. Je wilt eigenlijk meteen in de oplossingstand, dat is onze natuurlijke neiging. Als je tegen je vrienden vertelt dat je dagelijks last van je rug hebt zal iedereen met een oplossing voor je komen; neem eens een paracetamol! Hoe is je houding? Is je stoel wel goed? Enz….
Logisch eigenlijk wel dat die neiging tot oplossen er zo sterk is. Een probleem voelt vervelend. Het moet de wereld uit en het liefste zo snel mogelijk. Oplossen is ook niet altijd verkeerd want soms zijn ze makkelijk op te lossen. Val je op je knie? Doe er een pleister op en het probleem is opgelost!
Maar……. Hoe complexer het probleem wordt hoe onbruikbaarder de aanpak met oplossen wordt. Waar moet je beginnen bij een complex probleem? 1 ding is zeker, er bestaat geen simpele quick fix! Maar wat dan wel?
Soms gaat het je helpen om het probleem er in eerste instantie te laten zijn, de “vervelende” spanning te voelen. En misschien nog wel beter, de spanning te omarmen!
We ervaren een probleem meestal als “iets”. Een feit, een verschijnsel wat ons het leven zuur maakt: hoofdpijn, vervelend kind of een irritante baas. Of het probleem nu van binnen of van buiten komt, we ervaren het als 1 ding: HET PROBLEEM. Maar een probleem is niet 1 ding. Het bestaat altijd uit twee dingen.
Het is per definitie een tegenstelling tussen een verwachting en een feit! Een tegenstelling tussen wat zou moeten zijn en wat is. Als er volgens jou iets is wat niet zo zou moeten zijn dan ervaar jij dat feit als een probleem. Als iets wat tegenstrijdig is met wat het volgens jou zou moeten zijn. Je kunt wel denken dat je iemand beledigd hebt met een opmerking maar misschien heeft diegene je opmerking niet eens gehoord. Je kunt wel denken dat je te dik bent maar misschien ben je wetenschappelijk volgens het BMI of in de mening van een ander helemaal niet te dik.
Een probleem is dus een tegenstelling tussen wat is en wat zou moeten zijn. Twee opties:
- Er is iets niet waarvan wij verwachten dat het er wel zou moeten zijn.
- Er is iets wel waarvan wij verwachten dat het er niet zou moeten zijn.
Met deze opties kun je een probleem altijd opsplitsen in twee zaken: de feiten en je daaraan tegengestelde verwachting!
We zijn geneigd om te denken dat de werkelijkheid, dus de feiten het probleem zijn. Onze verwachtingen zijn er gewoon. Dat is hoe we vaak denken. Het is vaak een gegeven voor ons. Het zijn de feiten die dan niet mee lijken te werken. Alsof pech ons overkomt, alsof de werkelijkheid ons voortdurend voor ongewenste verrassingen plaatst. Het contrast is het probleem, niet de werkelijkheid of beter nog: de door ons waargenomen werkelijkheid!
Het lijkt een open deur maar het mooie is dat we er door veel meer invloed op hebben dan we denken. Je kunt zowel de feiten als de verwachtingen beïnvloeden. Problemen zijn namelijk onvermijdelijk! Tenzij je niets wilt, niets verwacht, niets ambieert en nergens bang voor bent.
Hoe ga je een probleem dan wegwerken? Hoe zorg je ervoor dat de feiten of de verwachtingen weer congruent met elkaar worden? Door ze te veranderen. Soms kan dat en soms kan dat niet. Dat maakt dat er verschillende wegen zijn waarlangs je een probleem kunt laten verdwijnen.
Soms kun je de feiten veranderen en soms niet. Soms ben je bereid de verwachtingen te veranderen en soms niet. Op basis van deze benadering zijn er verschillende mogelijkheden!
- Oplossen
- Je kunt je feiten veranderen
- Je kunt of wilt de verwachtingen niet veranderen
Vb: je gootsteen is verstopt. Je verwachting is dat je gootsteen doorloopt. Je laat hem ontstoppen en het probleem is opgelost.
- Loslaten
- Je kunt of verandert de feiten niet
- Je verandert de verwachtingen
Het is het tegenovergestelde van oplossen.
Vb: je wilt met de auto op vakantie en een week voor vertrek wordt de auto APK afgekeurd en je hebt geen geld voor een nieuwe. Maar je verwachting dat je met DIE auto op vakantie moet kun je veranderen. Je kunt immers een vlucht boeken of met een leenauto gaan.
- Waarnemen
- Je kunt de feiten niet veranderen
- Je kunt of wilt je verwachtingen niet aanpassen
Je hebt een probleem en je neemt het probleem voor waar aan! Je doet niets, je verandert niets. Je bent één met het probleem. Je maakt het niet erger of minder dan het is.
Vb: je hebt een zoon met autisme en dingen gaan moeilijker dan bij andere kinderen. Je kunt dat niet veranderen. Je verwachting dat je een zoon hebt die daardoor sociaal anders functioneert kun en wil je niet loslaten, het doet teveel pijn om dat nu te doen. Misschien kun je later je verwachtingen wel bijstellen maar nu niet. Als je je ertegen zou gaan verzetten krijg je frustratie over het feit dat je een probleem hebt. En vaak voelen we die nog heftiger dan het probleem zelf. Daarom is waarnemen de beste optie in dit geval.
- Omdenken
- Zowel je verwachting als de feiten kun je verander je
Een gebouw dat is gesloopt waarvan het bedrijf dat het sloopafval zou moeten ophalen het niet op tijd geregeld kan krijgen. In dit geval werd het sloopafval tijdelijk als een trainingsterrein voor speurhonden gebruikt. Het probleem is niet opgelost of losgelaten maar getransformeerd tot een nieuwe werkelijkheid.
In een latere blog meer over de verschillende manieren om een probleem te laten verdwijnen! Voor nu een nieuwe manier om problemen te benaderen! En hou in je gedachten:
IN VERANDERING OF NIET VERANDERINGEN LIGT DE MOGELIJKHEID OM JE PROBLEEM TE LATEN VERDWIJNEN!
